Poland

×

Error message

  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Undefined index: taxonomy_term in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).
  • Notice: Trying to get property 'name' of non-object in taxonomy_field_formatter_view() (line 1623 of /var/www/index.statelessness.eu/web/modules/taxonomy/taxonomy.module).

Country

Poland

WEBINAR: 2024 State of Play Assessment on Statelessness in Europe

Image for the WEBINAR: 2024 State of Play Assessment on Statelessness in Europe

In conversation with experts working in different countries, we presented our annual state of play assessment of key trends on statelessness in Europe. In this webinar, we launched new StatelessnessINDEX country profiles for Georgia and Türkiye, as well updated data for 15 other countries.

22 Mar 2024 / Albania / Austria / Belgium / Bosnia-Herzegovina / Bulgaria / Council of Europe / Croatia / Cyprus / Czechia / Detention / European Union / France / Georgia / Germany / Global / Greece / Hungary / International and Regional Instruments / Ireland / Italy / Kosovo / Latvia / Malta / Moldova / Montenegro / Netherlands / North Macedonia / Norway / Poland / Portugal / Prevention and reduction / Romania / Serbia / Slovenia / Spain / Statelessness determination and status / Statelessness population data / Sweden / Switzerland / Türkiye / Ukraine / United Kingdom

Poland

Mimo, iż Polska jest stroną niektórych istotnych instrumentów praw człowieka, nie przystąpiła do żadnej z podstawowych konwencji dotyczących bezpaństwowości. Dane dotyczące bezpaństwowców w Polsce nie są wiarygodne, nie istnieje również odpowiednia procedura ustalania bezpaństwowości. Niektórzy bezpaństwowcy mają możliwość uregulowania swojego pobytu poprzez alternatywne procedury administracyjne, na przykład podczas postępowania powrotowego, jednak istnieją znaczące luki w ochronie.

Polish
  • Istnieją dwie możliwości uzyskania polskiego obywatelstwa przez bezpaństwowca. Nadanie obywatelstwa poprzez procedurę uznaniową przed Prezydentem Polski lub uznanie za obywatela na podstawie legalnego pobytu poprzez procedurę przed władzami lokalnymi (Wojewodą).
  • Ustawa o obywatelstwie polskim daje Prezydentowi prawo nadania obywatelstwa, jednak wymagania oraz procedura są w tym przypadku bardzo ogólne.
  • Procedura przed Wojewodą wymaga, aby bezpaństwowiec wykazał, że przebywa na terytorium Polski w sposób nieprzerwany na podstawie zezwolenia na pobyt stały albo zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE od dwóch lat (okres skrócony ze standardowych 3 lat) oraz że posługuje się językiem polskim. W formularzach wymagany jest akt urodzenia, dokumenty potwierdzające przychody, dokonania zawodowe oraz działalność polityczną i społeczną, jak również ważny dokument tożsamości lub paszport. Wszystko to może stanowić przeszkodę dla bezpaństwowców.
  • W ustawach jak i aktach niższej rangi brak jest definicji ‘bezpaństwowca’; w obydwu procedurach dowód legalnego pobytu musi być potwierdzony odpowiednimi dokumentami, co również może stanowić przeszkodę.
  • Koszt procedury przed Wojewodą wynosi 219 zł (48 EUR) i może zostać zwrócony na prośbę wnioskodawcy, jeśli wniosek zostanie odrzucony. W przypadku procedury przed Wojewodą istnieje prawo do odwołania się, którego nie ma w procedurze przed Prezydentem. Egzamin językowy oraz certyfikat podlegają opłacie.
  • Zgodnie z Ustawą o obywatelstwie polskim osoba, która ubiega się o polskie obywatelstwo nie może stanowić zagrożenia dla bezpieczeństwa państwa.
  • Polska nie ma pełnego zabezpieczenia zapobiegającego aby dzieci rodziły się na terytorium kraju jako bezpaństwowcy. Prawo przewiduje, że pewne kategorie dzieci urodzonych w Polsce przez nieznanych rodziców lub bezpaństwowców mogą nabyć obywatelstwo polskie, ale nie dotyczy to dzieci urodzonych przez rodziców, którzy nie mogą przekazać obywatelstwa swojemu dziecku.
  • Rodzice nie są informowani o prawach swojego dziecka do obywatelstwa ani o odpowiednich procedurach.
  • Dziecko znalezione lub dziecko urodzone z rodziców bezpaństwowców lub rodziców, których obywatelstwo jest nieokreślone, automatycznie otrzymuje obywatelstwo polskie.
  • Dzieci, które są objęte gwarancją, nie muszą udowadniać, że nie mają dostępu do innego obywatelstwa, ani nie wymaga się od nich ani od ich rodziców spełnienia okresu legalnego pobytu lub uiszczenia opłaty.
  • Nie istnieją żadne szczególne przepisy dotyczące dzieci beneficjentów ochrony międzynarodowej urodzonych w Polsce.
  • Dzieci znalezione otrzymują obywatelstwo polskie automatycznie z mocy prawa.
  • W prawie nie ma ograniczeń wiekowych dotyczących przyznawania obywatelstwa dzieciom znalezionym, chociaż prawodawstwo odnosi się do statusu ‘noworodka’.
  • Nie ma prawnej możliwości utraty obywatelstwa przez dziecko znalezione, ponieważ obywatelstwo polskie jest przyznawane z urzędu, więc nie ma decyzji, którą można by później cofnąć.
  • Adopcja zagraniczna nie koliduje z polskim obywatelstwem dziecka. Jeżeli rodzice-cudzoziemcy chcą nadać swoje obywatelstwo adoptowanemu dziecku polskiemu, a prawo ich kraju obywatelstwa nie przewiduje podwójnego obywatelstwa, mogą złożyć wniosek do Prezydenta RP z prośbą o wyrażenie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa polskiego.
  • Uznaje się, że małoletni adoptowany przez obywatela polskiego nabył obywatelstwo polskie przez urodzenie z chwilą adopcji, a pełna adopcja staje się skuteczna przed ukończeniem przez dziecko 16. roku życia. Jeżeli adoptowane dziecko ma ukończone 16 lat, może nabyć obywatelstwo polskie w drodze procedur o uznanie lub nadanie obywatelstwa.
  • Nie ma podstawy prawnej do utraty przez dziecko obywatelstwa z powodu unieważnienia adopcji.
  • Wszystkie dzieci, które mają przynajmniej jednego polskiego rodzica, są z mocy prawa obywatelami polskimi, niezależnie od miejsca urodzenia.
  • Istnieją praktyczne problemy dotyczące dzieci urodzonych za granicą, które mogą skutkować ich bezpaństwowością. Chociaż obywatelstwo polskie nabywa się automatycznie w momencie urodzenia, w praktyce czasami wymagana jest rejestracja w Polsce (lub transkrypcja aktu urodzenia) w celu wydania dziecku paszportu lub polskiego dowodu osobistego w polskiej ambasadzie. Niedawne przypadki dzieci rodziców tej samej płci urodzonych za granicą napotkały trudności, ponieważ Polska nie uznaje związków partnerskich osób tej samej płci i nie wydaje w takich przypadkach transkrypcji aktu urodzenia z danymi obojga rodziców. Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 2022 roku zobowiązał polskie władze do wydawania niepełnoletnim obywatelom Polski dowodu tożsamości albo paszportu potwierdzającego ich polskie obywatelstwooraz zawierającego nazwisko użyte w zagranicznym akcie urodzenia takiego dziecka.
  • Prawo stanowi, że urodzenie dziecka musi być zarejestrowane przez rodziców w ciągu 21 dni od wystawienia dokumentacji medycznej przez szpital. Akt urodzenia wystawiany jest na podstawie pisemnego zgłoszenia urodzenia przez lekarza, położną lub zakład opieki zdrowotnej, którzy mają trzy dni na poinformowanie Urzędu Stanu Cywilnego o porodzie. Jeżeli rodzice nie dokonają rejestracji dziecka w ciągu 21 dni, Urząd Stanu Cywilnego wyda akt urodzenia z urzędu, wybierając imię dla dziecka i informując o tym rodziców. Nie ma przeszkód prawnych dla późnej rejestracji urodzeń ani doniesień o praktycznych przeszkodach.
  • Zgodnie z polskim prawem, dwójka rodziców tej samej płci nie może być wpisana do aktu urodzenia jako rodzice. Odnotowano przypadki odmowy przez polskie władze transkrypcji aktów urodzenia dzieci urodzonych za granicą, których rodzice są tej samej płci i jedno (lub oboje) z nich jest Polakiem.
  • W czerwcu 2022 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwość wydał przełomowy wyrok w sprawie dotyczącej dziecka urodzonego w Hiszpanii, którego matkami są Polka oraz Irlandka. Polskie władze odmówiły wydania aktu urodzenia, zgodnego z jego hiszpańskim odpowiednikiem, uznającym rodzicielstwo obu matek. Trybunał orzekł, że Polska ma wydać temu dziecku dokumenty tożsamości oraz akt urodzenia wydany przez inny kraj członkowski UE. Obowiązek ten istnieje niezależnie od transkrypcji takiego aktu urodzenia do polskiego rejestru. Wyrok ten zainicjował przygotowania do nowelizacji polskiego prawa o aktach stanu cywilnego, tak aby odmowa transkrypcji aktów stanu cywilnego nie prowadziła do sytuacji, w której obywatel polski nie będzie mógł uzyskać polskiego paszportu, dowodu osobistego lub numeru PESEL. Propozycje przedstawione w projekcie ustawy nie odnoszą się jednak odpowiednio do tej kwestii i zostały skrytykowane przez polskiego Rzecznika Praw Obywatelskich ze względu na ich dyskryminujący skutek oraz nierówne traktowanie rodziców tej samej płci i ich dzieci. Nie zostały zgłoszone żadne problemy związane z dostępem do obywatelstwa dla dzieci urodzonych w wyniku macierzyństwa zastępczego.
  • Rodzice nie muszą być legalnymi rezydentami, aby ukończyć proces rejestracji narodzin, ale muszą posiadać dokumenty tożsamości (lub szpital może zarejestrować dziecko z własnej inicjatywy). Władze nie mają obowiązku zgłaszania nieudokumentowanych osób i nie zgłoszono żadnych takich przypadków.
  • Obywatelstwo dziecka nie jest ustalane ani rejestrowane przy rejestracji urodzenia, a akt urodzenia nie zawiera informacji o obywatelstwie lub statusie pobytowym rodziców lub dziecka. Kwestia bezpaństwowości czy ustalenia obywatelstwa dziecka może więc pojawić się dopiero znacznie później, jeśli np. dziecku odmówi się polskiego paszportu.
  • Dziecko urodzone przez rodziców polskich za granicą, którzy nie posiadają dokumentów, może uzyskać oficjalne zaświadczenie potwierdzające ich obywatelstwo, ale nie ma ram określających obywatelstwo dzieci cudzoziemskich ani dzieci urodzonych przez rodziców-cudzoziemców w Polsce.
  • Nie ma rządowych kampanii promujących rejestrację urodzeń ani żadnych nowych środków lub zobowiązań ze strony polskiego rządu w celu zmniejszenia bezpaństwowości.
  • Brak jest doniesień o grupach szczególnie zagrożonych bezpaństwowością w Polsce. Zidentyfikowane przypadki bezpaństwowości w Polsce dotyczą głównie osób ze środowisk migracyjnych lub uchodźczych.
  • Prawo polskie nie dopuszcza pozbawienia obywatelstwa polskiego.
  • Istnieje częściowe zabezpieczenie zapobiegające sytuacji, w której zrzeczenie się obywatelstwa polskiego powoduje bezpaństwowość. Zrzeczenie się jest dopuszczalne tylko po wyrażeniu zgody przez Prezydenta RP. Jeśli zgoda zostanie wydana, utrata obywatelstwa dotyczy również dzieci wnioskodawcy. Osoba wnioskująca o możliwość zrzeczenia się obywatelstwa musi przedstawić dokumenty potwierdzające, że posiada lub obiecano jej obywatelstwo innego państwa. Zabezpieczenie to nie jest jednak wystarczające, ponieważ nie eliminuje ryzyka bezpaństwowości i nie ma wyraźnego wymogu wykazania, że żadne z małoletnich dzieci objętych wnioskiem o zrzeczenie się nie stanie się w rezultacie bezpaństwowcem.

International and regional treaties

Lists the four core statelessness conventions. Information on whether the country is a State party to these conventions and relevant reservations is available above under ‘International and Regional Instruments’.

Council of Europe - European Convention on Nationality (Nov 1997)
United Nations - Convention on the Reduction of Statelessness (Jan 1961)
UNHCR - Mapping Statelessness in Poland (Sep 2019)
Halina Nieć Legal Aid Center - Child Statelessness in Poland - Legal Analysis (Dec 2020)
European Network on Statelessness - Statelessness determination and protection in Europe (Sep 2021)
Halina Nieć Legal Aid Center - A brief update on the situation of stateless persons in Poland (Sep 2022)

WEBINAR: 2023 State of Play Assessment on Statelessness in Europe

 

Speakers

  • Patricia Cabral – Legal Policy Coordinator, European Network on Statelessness
  • Catherine Cosgrave – Managing Solicitor, Immigrant Council of Ireland - Country Expert on Ireland
  • Denis Neselovskyi – Legal Consultant, Statefree - Country Expert on Germany
  • Valérie Klein – Legal Officer, NANSEN - Country Expert on Belgium
  • Chris Nash – Director, European Network on Statelessness

23 Mar 2023 / Albania / Austria / Belgium / Bulgaria / Council of Europe / Croatia / Cyprus / Czechia / European Union / France / Germany / Global / Greece / Hungary / International and Regional Instruments / Ireland / Italy / Latvia / Malta / Moldova / Montenegro / Netherlands / North Macedonia / Norway / Poland / Portugal / Romania / Serbia / Slovenia / Spain / Sweden / Switzerland / Ukraine / United Kingdom

Statelessness determination and protection in Europe

Year of publication: Sep 2021
Country: Global, European Union, Council of Europe, Albania, Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Cyprus, Czechia, France, Germany, Greece, Hungary, Ireland, Italy, Latvia, Malta, Moldova, Netherlands, North Macedonia, Norway, Poland, Portugal, Serbia, Slovenia, Spain, Switzerland, Ukraine, United Kingdom
Theme: Statelessness determination and status
Publication type: Publications
Author/s: European Network on Statelessness

New Index Thematic Briefing: Statelessness determination and Protection in Europe

SDP briefing

Over the last three years, the European Network on Statelessness has been working with its members to research and compile up-to-date comparative information on statelessness in 27 European countries.

Our new thematic Statelessness Index briefing uses this information to provide a snapshot of how different countries are performing on statelessness determination and the protection of stateless people.

15 Sep 2021 / Albania / Austria / Belgium / Bulgaria / Croatia / Cyprus / Czechia / France / Germany / Greece / Hungary / Ireland / Italy / Latvia / Malta / Moldova / Netherlands / North Macedonia / Norway / Poland / Portugal / Serbia / Slovenia / Spain / Statelessness determination and status / Switzerland / Ukraine / United Kingdom

New INDEX thematic briefing: Deprivation of nationality and the prevention of statelessness in Europe

Report cover

Most people regard their nationality as a secure legal status. However, in the recent past, deprivation of nationality has become increasingly prevalent. Nationality plays a key role in protecting an individual from arbitrary State power and securing access to rights. As such, depriving a person of their nationality weakens their ability to enjoy fundamental rights and to access the most basic services, puts them at risk of statelessness and social exclusion, and exposes them to expulsion from the territory.

22 Jul 2021 / Albania / Austria / Belgium / Bulgaria / Croatia / Cyprus / Czechia / France / Germany / Greece / Hungary / Ireland / Italy / Latvia / Malta / Moldova / Netherlands / North Macedonia / Norway / Poland / Portugal / Prevention and reduction / Serbia / Slovenia / Spain / Switzerland / Ukraine / United Kingdom

Thematic briefing: Birth registration and the prevention of statelessness in Europe

Year of publication: Jul 2020
Country: Global, European Union, Council of Europe, Albania, Austria, Belgium, Bulgaria, Croatia, Cyprus, Czechia, France, Germany, Greece, Hungary, Ireland, Italy, Latvia, Malta, Moldova, Netherlands, North Macedonia, Norway, Poland, Portugal, Serbia, Slovenia, Spain, Switzerland, Ukraine, United Kingdom
Theme: Prevention and reduction
Publication type: Publications
Author/s: European Network on Statelessness

Project funded by: